MenuMoeten we bang zijn voor kokosolie?
Kokosolie, ik ben er gek op. Ik doe vaak een of twee theelepeltjes kokosolie in mijn koffie of thee. Het geeft een heerlijk verzadigd gevoel dat lang aanhoudt. Je kunt het gebruiken om pannenkoekjes in te bakken, of een stukje vlees. Het gaat ook in mijn zelfgemaakte muesli.
Toch zijn er mensen die dat hoogst onverantwoord vinden. Kokosolie bestaat voor een groot deel uit verzadigd vet en helaas zijn er nog steeds mensen die hier erg bang voor zijn. Ondanks dat er steeds meer wetenschappers over de hele wereld het er over eens zijn dat verzadigde vetten een belangrijke bijdrage aan de gezondheid leveren.
Hoe zat het ook weer met verzadigde vetten?
Natuurlijke, verzadigde vetten verhogen het HDL-cholesterol. Dit is het goede cholesterol, dat helpt om schadelijke, kleine LDL-deeltjes en triglyceriden uit de bloedbaan te halen en terug te voeren naar de lever waar ze vernietigd worden. Een hoog HDL-cholesterol geeft een beduidend minder risico op een hartinfarct. Wanneer je veel verzadigd vet eet, stijgt gewoonlijk je HDL-cholesterol. Cholesterol is van levensbelang; het is een noodzakelijke bouwsteen in alle lichaamscellen. Vitamine D, waar veel mensen een tekort aan hebben, wordt gevormd uit cholesterol.
LDL wordt in de volksmond ‘het slechte cholesterol´ genoemd maar dit geldt alleen voor de kleine LDL-deeltjes. Deze kleine, gevaarlijke LDL-deeltjes ontstaan door het eten van grote hoeveelheden snelle koolhydraten. Door te kiezen voor vetarme voeding ga je automatisch meer koolhydraten eten. Het gaat dan op twee fronten mis: door de koolhydraten gaat het schadelijke LDL omhoog en daarnaast daalt het beschermende HDL-cholesterol.
De grote LDL-deeltjes, welke zeker ook wat omhoog kunnen gaan door het eten van verzadigde vetten, zijn volkomen onschuldig. Uit een omvangrijk onderzoek is gebleken dat mensen die in het ziekenhuis belanden met een hartinfarct over het algemeen een normaal LDL-cholesterol hebben, maar een te laag HDL-cholesterol.
Overigens speelt cholesterol in de voeding slechts een marginale rol. Het is bewezen dat 80% van het cholesterol dat het lichaam nodig heeft, wordt gemaakt door het lichaam zelf. Eet je meer cholesterol, dan maakt je lichaam minder aan en eet je weinig cholesterol dan gaat je lichaam juist meer produceren.
Waarom dan toch die tegenstrijdige adviezen?
Hiervoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen. De onderzoeken van Ancel Keys in de jaren 60, waarbij op grote schaal gerommeld is met onderzoeksgegevens, hebben hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. Verder was er een succesvolle lobby van de suikerindustrie, welke ertoe geleid heeft dat de verdenking op verzadigd vet kwam te liggen. Terwijl men in de jaren 50 eigenlijk al wist dat juist een toegenomen suikerconsumptie heeft geleid tot een toename in het aantal hartinfarcten.
De farmaceutische industrie heeft ook een steentje bijgedragen door de focus te leggen op LDL-cholesterol. Er worden miljarden winst gemaakt met de verkoop van cholesterolverlagende middelen en men moet er niet aan denken dat bekend wordt dat je LDL-cholesterol kan laten zakken door een andere voeding. Dit heeft geleid tot veel misleidend, pseudowetenschappelijk onderzoek.
Kan kokosolie ons doden?
Een extreme uitspraak, maar dit is wel wat de American Heart Association in 2017 in de publiciteit bracht. Dit gebeurde nadat zij een half miljoen dollar subsidie van de concurrerende sojabonenindustrie hadden gekregen. Uiteindelijk draait alles om geld, niet om onze gezondheid. Houd in gedachten dat er in geen enkel onderzoek aangetoond is dat het eten van verzadigd vet kan leiden tot hart- en vaatziekten.
Is kokosolie een superfood?
Deze ook redelijk extreme bewering komt uiteraard uit een heel andere hoek. In Engeland is er een programma op de BBC met de titel ‘Trust Me I'm a Doctor’. De presentatoren, zoals de titel al doet vermoeden, allemaal artsen, onderzoeken in hoeverre bepaalde gezondheidsclaims waar of niet waar zijn. Om een antwoord te krijgen op de vraag: “Is kokosolie een superfood?” werd een trial opgezet met 94 gezonde vrijwilligers in de leeftijd van 50 tot 75 jaar. Er werden drie groepen gevormd. De eerste groep at gedurende vier weken 50 gram kokosolie per dag, dat zijn ongeveer drie eetlepels. De tweede groep gebruikte dagelijks drie eetlepels extra vierge olijfolie en de derde groep nam dagelijks een zelfde hoeveelheid ongezouten boter. Voorafgaand werd er bij alle deelnemers bloed afgenomen om het HDL en LDL-cholesterol te bepalen. Dit gebeurde na vier weken opnieuw. Zoals verwacht zag men bij de boter-groep een stijging in het LDL-gehalte van 10% en een stijging van 5% HDL-cholesterol. Bij de mensen die olijfolie hadden gegeten was er nauwelijks verandering te zien in het LDL, terwijl het HDL was gestegen met 5%. De grote verrassing kwam toen men de bloedresultaten bekeek van de groep die dagelijks drie eetlepels kokosolie had genuttigd: hun LDL was gelijk gebleven, terwijl het HDL met gemiddeld 15% was gestegen! Deze groep had hiermee hun kans op een hartinfarct of hersenbloeding in belangrijke mate verminderd. De onderzoekers concludeerde dat het op basis van een kort onderzoek wat prematuur is om de officiële voedingsadviezen te veranderen maar dat er geen enkele aanleiding is om kokosolie te vermijden.
Conclusie
Gebruik kokosolie als je het lekker vindt, of het waardeert om de goede bakeigenschappen. Het zal je geen hartinfarct bezorgen en je leven niet verkorten. Het kan wel bijdragen aan een betere gezondheid doordat het ervoor zorgt dat het goede HDL-cholesterol in je bloed stijgt. Het heeft geen enkel invloed op het slechte LDL-cholesterol.
Bronnen
Ann Fernholm, Ett sötare blod (Stockholm, 2012)
Robert Lustig, Fat Chance (New York 2010)
Nina Teicholz, The Big Fat Surprise (Londen, 2014)
